Dobra kompozycja jest podstawą nie tylko dzieł sztuki ale też projektów z zakresu grafiki użytkowej i reklamowej. Odpowiednie organizowanie przestrzeni w projekcie jest elementem kluczowym dla jego czytelności i skuteczności. Więc jakie są podstawy kompozycji?
Jest to pojęcie podstawowe dla każdego artysty i projektanta. Kompozycją można nazwać ułożenie elementów danego projektu np. tekstów, obrazów infografik na stronie lub przestrzeni, którą on zajmuje. Jest to sposób organizacji części składowych danego projektu w jedną spójną całość, która będzie ze sobą współgrać, pokazywać ustaloną hierarchię i co istotne w projektowaniu grafiki użytkowej, przekazywać daną informację w jasny i czytelny sposób.
Istnieje wiele teorii kompozycji, które zostały sformułowane na przestrzeni wieków. Jedną z nich jest teoria złotego podziału, oparta na wzorze matematycznym opartym na stosunku krótszego i dłuższego boku prostokąta. Miała ona ogromny wpływ na teorie matematyczne, sztukę, architekturę i grafikę. Czy podstawy kompozycji są trudne do nauczenia się? Zdecydowanie nie!
Współczesne teorie kładą nacisk szczególnie na równowagę, spójność i harmonię czyli przemyślany rozkład elementów na stronie. Ogromne znaczenie ma również biała przestrzeń, czyli umyślnie pozostawienie pustych przestrzeni by odbiorca mógł się skupić na innych elementach.
Ważne pojęcia w kompozycji to przestrzeń pozytywowa czyli obiekt, kształt, który nasze oko uznaje za istniejący i przestrzeń negatywowa czyli pusta przestrzeń wokół obiektu. Przestrzeń negatywowa powinna wzmacniać przekaz pozytywowy a nie na odwrót.
Warto też mieć świadomość czym różni się kompozycja otwarta od zamkniętej. Kompozycją zamkniętą jest takie ułożenie elementów w danym projekcie, że żaden z nich nie wychodzi poza jego granice, kompozycja otwarta to przypadek gdy części składowe wychodzą po za ramy danego projektu. Inne istotne pojęcia to symetria i asymetria. O kompozycji symetrycznej mówimy gdy elementy są tak zorganizowane, że nawzajem się równoważą lub gdy są swoim lustrzanym odbiciem. Asymetria występuje gdy części składowe danego projektu nie są lustrzanym odbiciem innych form znajdujących się w danej kompozycji.
Warto też wiedzieć o kilku zasadach związanych ze sposobem w jaki oczy i mózg przetwarzają widziany przez nas obraz. Jednym z ciekawszych zjawisk jest złudzenie optyczne. Przestrzeń pozytywowa to forma, którą uznajemy za pozytyw a to co dookoła – negatyw. Przeważnie najpierw widzimy formę potem tło jednak możliwe jest takie zorganizowanie przestrzeni, że nie wiemy co jest tłem a co obiektem. Bardzo popularny jest rysunek nazywany wazonem Rubina, na którym widzimy albo twarze albo wazon. Wykorzystanie relacji między przestrzenią pozytywową a negatywową widać np. w logo firmy Fedex, gdzie przestrzeń między literami E i X tworzy strzałkę.
Innym ciekawym zjawiskiem jest zasada domknięcia, zgodnie z którą umysł tworzy jednolity obiekt, opierając się na niepełnych formach – np. postrzeganie niezamkniętego czworokąta jako zamkniętego.
Bardzo chętnie przez projektantów wykorzystywany jest podział zwany Spiralą Fibonacciego. Jest to sposób na określenie złotego podziału i według niego organizowanie przestrzeni swojego projekt w celu uzyskania harmonijnej i proporcjonalnej kompozycji.
Kompozycja jest ważna nie tylko z punktu widzenia jednego konkretnego projektu ale także całości wizerunku danej marki. Kompozycja jest pierwszym krokiem do budowania go w spójny sposób. Dobrze przemyślane kompozycje pojedynczych projektów pozwalają na budowanie bardziej złożonych koncepcji graficznych w oparciu o te same zasady, co pozwala budować jednolitą tożsamość marki.
Warto znać podstawy kompozycji. Dzięki tej znajomości, Twoje projekty wejdą na wyższy poziom!